Hedef Maliyetleme Modeli ile Bir Adım Öne Geçin

Ürün arzının bol ve rekabetin çetin olduğu bir çağda yaşıyoruz. Artık ürün fiyatlarını üretici veya satıcılar değil, müşteri belirliyor. Piyasa gerçeklerinin üzerinde bir fiyat yapısı ile piyasada tutunmak ise mümkün değil. Örneğin, marka algısını hariç tutacak olursak piyasada aynı özelliklerdeki ve aynı değeri öneren bir ürün 100 endeks olarak satılırken, siz 110 endeks olarak satmaya çalışırsanız oldukça zor bir işi üstlenmişsiniz demektir. Hele hele maliyetiniz ürünün piyasa fiyatının da üzerinde ise sonun başlangıcına gelmişsiniz demektir. İşte bu tarz durumlarda süreçlerinizi ve maliyetleme modelinizi tamamen değiştirmeniz gerekir.

Hedef Maliyetleme modeli ilk olarak Japon ve ABD’li firmalar tarafından uygulamaya alınmış, zaman içerisinde diğer ülkelerde de yaygınlaşmıştır. Hedef  Maliyetlemeden bahsetmeden önce geleneksel ve en yaygın maliyetleme ve fiyatlama modeline, farkları anlamak adına, bir göz atmakta fayda var.

Geleneksel modelde maliyetten fiyata gidilir. Ürünün müşteriye ulaşana kadar yapılan masraflarına, kar eklenerek fiyat elde edilir. Fiyat, piyasadaki arz ve talep koşullarına göre değişkenlik gösterebilir ama maliyete etkisi yoktur. Piyasada oluşan fiyata göre satıcı kar veya zarar eder. Değer zinciri ve verimlilik üzerine çalışmalar yapılsa da bir hedeften ve piyasanın yol göstericiliğinden uzaktır.

Hedef Maliyetleme ise bir süreç olarak piyasa gerçeklerini ele alarak işe başlar. Piyasadaki rekabet, rakiplerin konumlanması veya müşterinin ödemeye razı olduğu fiyat, maliyet ve üretim süreçlerinde yönlendirici ve yol göstericidir. İstenilen miktardaki ürünün piyasa koşullarında hangi fiyata satılabileceğine ilişkin gerekli saha çalışmaları yapıldıktan sonra tespit edilen fiyattan, hedeflenen kar düşülerek ürünün maliyetinin piyasa gerçeklerinde ne olabileceği yani hedef maliyet belirlenir.

Hedef maliyete ulaşmak için şirketin bütün departmanları tüm değer zincirinde verimlilik, maliyet azaltma, tasarruf, maliyetten kaçınma, ikame hammadde vb. gibi olası pek çok projeyi devreye alarak hedeflenen maliyete ulaşmaya çalışır. Bu süreç devamlı çalıştırılarak hem karlılıkta hem de pazar payında önemli derecede artış sağlanmış olur. Hedef maliyetleme hakkında daha detaylı bilgi edinmek isteyen firmalar için, internet ortamında bilgilendirici ve akademik pek çok çalışma mevcuttur.

Kaynak : Kurumsal Gelişim Dergisi, Sayı 4